[RELACJA] Wernisaż wystawy “Wszystkie zwierzęta małe i duże”. Ekslibrsy i małe formy graficzne ze zbiorów Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego – 7.09.2025

“Wszystkie zwierzęta małe i duże” – to tytuł najnowszej wystawy czasowej w Muzeum w Lewkowie Zespół Pałacowo-Parkowy. Ekslibrisy i małe formy graficzne pochodzą ze zbiorów Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, a wystawa jest jedną z trzech wystaw towarzyszących XIX Biennale Małej Formy Graficznej.  – O tym, by pokazać wycinek potężnych zbiorów ostrowskiego muzeum myślałam od dawna. Czy wiecie Państwo, że Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego ma jedne z liczniejszych zbiorów grafik i ekslibrisów, które są pokłosiem organizowanego od 1985 roku konkursu. To aż 21 tysięcy grafik i eklibrisów dwóch tysięcy artystów z 50 krajów świata. Niejedną wystawę można z takich zbiorów zorganizować – podkreśla dyrektor lewkowskiego muzeum. – Bardzo dziękuję dyrektorowi Wiotoldowi Banachowi za przychylność i akceptację pomysłu, by wystawa towarzysząca była także w Lewkowie.

Ekslibris (łac. ex libris ‘z książek’) to pierwotnie znak własnościowy danego egzemplarza książki, najczęściej ozdobny, wykonany w technice graficznej, z imieniem i nazwiskiem właściciela księgozbioru (lub np. stylizowanymi inicjałami) albo nazwą instytucji. Typowy ekslibris jest małą, zadrukowaną kartką, przyklejoną do wyklejki na przedniej części okładki. W prostszej formie może to być np. pieczątka. W miarę rozwoju nowych technik artystycznych i drukarskich także forma wykonania ekslibrisów ulegała zmianie. Ekslibris artystycznie wykonany w szlachetnej technice graficznej (drzeworyt, miedzioryt, akwaforta, akwatinta, litografia) podnosi walory artystyczne książki, świadcząc o bibliofilskim stosunku do niej. Biennale organizowane w Ostrowie Wielkopolskim w roku 1985 po raz pierwszy zorganizowali Państwo Bożena i Czesław Woś, wówczas konkurs był adresowany do nauczycieli – plastyków. Jak podkreślał podczas wernisażu Czesław  Woś – Ekslibris jest troszkę jak charakter pisma. Da się rozpoznać autora i krąg kulturowy, z którego autor się wywodzi. Sam Woś wykonywał ekslibrisy dla takich postaci jak: Papież Jan Paweł II czy noblistka Wisława Szymborska.

– Największym moim sukcesem były zagraniczne wystawy indywidualne. Pierwsza – w Europejskim Centrum Kultury w Erfurcie w 1994 roku, w ramach Tygodnia Kultury Polskiej organizowanego przez Ministerstwo Kultury. Rok później miała miejsce była moja wystawa indywidualna w Nowym Jorku, w Polskim Instytucie Naukowym i Artystycznym na Manhattanie. Dla mnie było to wielkie wyróżnienie. Byłem na otwarciu jednej i drugiej wystawy. Dały mi one sporo satysfakcji i zachęciły do dalszej pracy – wspomina Czesław Woś, który brał również udział w wielu wystawach zbiorowych za granicą, m.in. w Japonii, Chinach i Rosji. Oprócz pracy zawodowej i twórczej zajął się także upowszechnianiem sztuki. W tej dziedzinie aktywnie wspomagała go małżonka Bożena. Razem organizowali wiele wystaw zbiorowych w tym, od 1985 roku, tę najważniejszą – Międzynarodowe Biennale Małej Formy Graficznej i Ekslibrisu. Za inspiracją twórców festiwalu chopinowskiego podjęli się wystaw graficznych o tematyce muzycznej, towarzyszących festiwalowi. Zorganizowali 25 edycji tej wystawy. Obecnie zarówno Biennale, jak i wystawy muzyczne, organizuje Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

– Ostrów Wielkopolski i Malbork to dwa centra, które stają się ośrodkami małej formy graficznej. Od 1991 roku Biennale Małej Formy Graficznej miały już zasięg międzynarodowy. Jest to największe przedsięwzięcie kulturalne realizowane w Ostrowie Wielkopolskim, a także w całej południowej Wielkopolsce, które ugruntowało swoją rangę w skali ogólnoświatowej. Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego ma jedne z liczniejszych zbiorów grafik i ekslibrisów, które są pokłosiem organizowanego od 1985 roku konkursu. To aż 21 tysięcy grafik i ekslibrisów dwóch tysięcy artystów z 50 krajów świata. Po tegorocznej edycji zbiory pewnie będą liczyć już dużo więcej. Niejedną wystawę można z takich zbiorów zorganizować – mówił na lewskowskim wernisażu Witold Banach, dyrektor Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

Gościem na wernisażu był także Mieczysław Bieleń –  to jedna z bardziej znanych postaci w bibliofilskim świecie. Zawdzięcza tę popularność swej niespożytej aktywności, a nie tylko długiemu stażowi – najpierw w Towarzystwie Przyjaciół Książki (od 1963), a obecnie w Towarzystwie Bibliofilów Polskich w Warszawie. Ekslibrisy zbiera, pokazuje na wystawach, a także chętnie o nich opowiada. Imponuje również obszerną wiedzą o ludziach ekslibrisu, twórcach i kolekcjonerach znaków książkowych. Poznał bodaj wszystkich współczesnych artystów, którzy tworzyli i tworzą te niepozorne, a tak artystycznie wykonywane karteczki, służące bibliofilom do oznaczania książek.

Wystawa “Wszystkie zwierzęta małe i duże” w Dawnej Wozowni w Lewkowie potrwa do 21 grudnia 2025r.

Dziękujemy serdecznie za fotografie pani dr Marii Tomaszewskiej, Przewodniczącej Rady Powiatu Ostrowskiego.